Het zijn veelbelovende dertigers binnen de creatieve wereld. Gedreven, talentvol, eigenzinnig en ambitieus. Ze kiezen een eigen pad, experimenteren en zoeken samenwerking. Deel 27 van een serie: Rick Tegelaar (1986) die met zelfgebouwde machines, ondergewaardeerde materialen en een grote vindingrijkheid poëtische en esthetische producten vervaardigt.
Als je op het industriepark Kleefse Waard in Arnhem gebouw HE (Design & Technology) betreedt, blijkt Tegelaar er, uit grote liefde voor technieken en machines, een mini-fabriek te hebben met zelfgebouwde machines.
Een zo’n apparaat trekt een tot koker gevouwen stuk kippengaas rondom een mal tot de juiste vorm ontstaat. Voor kippengaas halen we in de designwereld wellicht onze neuzen op, maar niet als je Rick Tegelaar heet. Met een ongekende vindingrijkheid, maakt hij van dit rauwe ondergewaardeerde materiaal de esthetische Open Meshmatic lamp. Ook zijn ‘Meshmatic Chandelier’, die is opgenomen in de collectie van MOOOI, verbergt de lichtbron en verspreidt een prachtig diffuus licht.
Verderop lijkt een 3D printer te breien met wit of zwart garen, maar de op een 3D-printer gebaseerde vezelplotter grafeert en smelt met garen geometrische patronen op een onderlaag van technisch textiel. Zo ontstaan nieuwe, poëtische semi-transparante en flexibele materialen – een onderzoeksproject in opdracht van de internationale onderneming Low & Bonar. Dit bedrijf vroeg tien ontwerpers met een studio in pand HE, te experimenteren met Colback. Het materiaal – een vezel met een PET-kern met een mantel van polypropyleen – vormt aan elkaar gesmolten texturen die worden gebruikt in vliegtuigen en de automotive industrie, onder andere als akoestisch materiaal, in luchtfilters of aan de onderkant van een tapijt. Onzichtbare plekken dus. Tegelaar zet het verborgen materiaal in de spotlights en toont de kwaliteit, potentie en schoonheid ervan in een verrassend nieuwe context. De zeer uiteenlopende resultaten van dit project zagen in oktober het licht tijdens de Dutch Design Week Eindhoven.
Zoals veel jongens sleutelde de ontwerper graag aan brommers, en haalde hij radio’s uit elkaar. Tijdens zijn opleiding MBO Werktuigbouwkunde in Utrecht leerde hij onder andere frezen en lassen. Hij studeerde vervolgens in 2011 cum laude af aan ArtEZ als product designer met de Meshmatic lamp die hij met een zelfbedachte tool had vervaardigd. Het is vrij uitzonderlijk dat een ontwerper zijn eigen machines maakt, zoals ontwerpers als Dirk van der Kooij en Rick Tegelaar doen. ‘Ik zie er de lol niet van in een machine te bouwen die al bestaat’, zegt hij droog. ‘Ik heb de wellicht naïeve overtuiging dat ik alles kan maken, al schiet ik tijdens het proces heel veel proeven af. Mijn kracht schuilt in mijn vindingrijkheid. Ik begin met improviseren, met vouwen, snijden, vervormen van een materiaal’, vertelt de ontwerper. ‘Ik put uit het traditioneel vakmanschap waar ik moderne technieken aan toevoeg. Ik geloof namelijk dat elk creatief beroep gestoeld is op vakmanschap. Uit die basis komt vernieuwing voort.’
En zo mixt Tegelaar experiment met praktische en theoretische kennis om zich door het ontwerpproces heen te slaan, zoals hij zelf zegt. ‘Kinderen krijgen tegenwoordig coderen op de basisschool. Vergeleken bij hen voel ik me op mijn 31e al een mastodont. Omdat ik er affiniteit mee heb, verdiep ik me in die kennis en leer snel. Bij het bouwen van een machine is het configureren vaak ingewikkeld, die informatie haal ik van YouTube. Cool is dat.’ Vervolgens bouwt hij machines op maat die zijn producten gecontroleerd kunnen produceren. Vanwege de arbeidsintensieve werkwijze, brengt hij gemiddeld slechts een project per jaar op de markt. Veelal verrassende, interessante en vaak elegante en poëtische producten als lampen, maar ook een ventilator, stoel en tafel.
Met die ventilator werd Tegelaar op slag bekender. De Cam Fan is vervaardigd uit een serie nokkenassen. Dit eenvoudige mechanische principe dat we doorgaans nooit zien, legt hij niet alleen bloot, de ontwerper toont ook de schoonheid en elegantie ervan. Gecombineerd met gracieus wapperende flinterdunne platen fineer, maakt hij de Cam Fan tot een fascinerende, rustgevende, functionele en een van de meest stijlvolle ventilatoren.
De vrijwel autonoom werkende ontwerper vindt een samenwerking met gereedschapsmakers, een groot bedrijf of designlabel ook interessant. Zo gaat hij een grote installatie vervaardigen voor de entree van het tot creatieve hub Capital C verbouwde pand van de voormalige Amsterdamse Diamantbeurs. En wilde Marcel Wanders niet alleen de Meshmatic Chandelier onder zijn label MOOOI opnemen, maar lanceerde hij ook Tegelaars Filigree tijdens de Salone 2017 in Milaan. De staande lamp, die refereert aan delicate filigrein juwelen, maar ook iets weg heeft van een zonnebloem, is elegant en frêle door het netwerk van fijne draden en de transparante polypropyleen kap die de led in het hart van de lamp beschermt. ‘Het fijne van werken onder zo’n professioneel label is dat ik mijn machine bij hen kan implementeren waardoor ze met een cursus van mij, een kwalitatieve, perfect afgewerkte lamp met op maat gemaakte onderdelen in grotere oplagen kunnen vervaardigen. Bovendien heeft MOOOI specialisten in huis die onder andere de productie en distributie verzorgen’, zegt hij. Zo kan de ontwerper zich gerust op een nieuw project richten waarbij hij telkens verrassend nieuwe werelden met voordien verborgen, onaantrekkelijke, en ondergewaardeerde materialen opdient.
Dit artikel is gepubliceerd in ArchitectuurNL 06 2017
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Architectuur.nl is een activiteit van Eisma Bouwmedia. Auteursrecht voorbehouden.
This is a modern website which will require Javascript to work. Please turn it on!