Laat je inspireren! Met kleine veranderingen in je dagelijkse leven kun je al veel betekenen voor het welzijn van dieren, de natuur en het klimaat.
O ns huis staat in brand". Dat zei Greta Thunberg twee jaar geleden op het Wereld Economisch Forum in Davos, om te wijzen op klimaatverandering en de breekbare toekomst van onze planeet. Destijds werd ze op grote schaal belachelijk gemaakt. Nu – na de extreme overstromingen dicht bij huis met hun vernietigende kracht en verwoestende bosbranden over de hele wereld – wordt klimaatverandering eindelijk serieus genomen.
Velen van ons voelen zich echter hulpeloos in deze situatie en we denken dat we er niet veel aan kunnen veranderen. Integendeel: ieder individu heeft de macht om iets voor het milieu te doen. 'Duurzaamheid' is het toverwoord. Zo kun je met kleine veranderingen in je dagelijkse leven best een beetje wereldredder worden.
Duurzaamheid – wat betekent dat nou eigenlijk? Het betekent dat bij het consumeren van grondstoffen en andere schatten van de aarde rekening moet worden gehouden met toekomstige generaties. Je moet niet meer gebruiken dan er terug kan groeien. Maar daar komen we op dit moment niet eens bij in de buurt; we gebruiken veel meer grondstoffen dan de aarde kan produceren. Earth Overshoot Day maakt dit duidelijk: dit is de dag waarop de duurzame hulpbronnen van een jaar zijn opgebruikt. Dat jaar viel Earth Overshoot Day op 29 juli. Dit betekent dat mensen vanaf die dag meer middelen verbruiken dan er binnen een jaar op natuurlijke wijze kan worden vernieuwd. De mensheid verbruikt in 2021 1,74 aardes. En deze dag van overbelasting van de aarde schuift steeds verder naar voren.
Er moet dus dringend iets gebeuren. Sommige dingen zijn ons al bekend: bijvoorbeeld afval zo veel mogelijk verminderen en scheiden, of herbruikbare tassen gebruiken in plaats van plastic zakjes bijhetkopenvan groenten. Stap vaker op de fiets en minder in de auto, doe het licht uit als je je huis verlaat. Op elk gebied van het leven zijn er wel mogelijkheden om iets te veranderen - zonder dat dit op een ingrijpende manier gebeurt. We nemen deze maand een kijkje achter de schermen van duurzaamheid en geven tips om op heel verschillende niveaus voor een milieubewuster, duurzamer dagelijks leven te kiezen. Zowel voor onszelf als voor de dieren en de natuur.
VOOR HET WELZIJN VAN IEDEREEN
Wie milieubewust leeft, geeft mens en dier meer levenskwaliteit. Bijvoorbeeld biggen en kalfjes het geluk van een moeder.
Alles is op elk moment van het jaar verkrijgbaar in onze supermarkten. Als in het land van melk en honing zijn aardbeien en broccoli ook in de winter te koop, en asperges in de herfst. Buiten het seizoen geteelde groenten en fruit hebben echter meestal lange transportroutes per schip, vliegtuig of vrachtwagen achter de rug, die een zware impact hebben op het klimaat.
Wie seizoensgebonden winkelt, beschermt het milieu. Bovendien hebben de voedingsmiddelen een hoger vitaminegehalte, want hoe verser het product, hoe hoger het gehalte aan voedingsstoffen. Biologische producten zijn goed voor het milieu - ook wat betreft de insecten die belangrijk zijn voor de natuur - en je eigen gezondheid. Biologisch staat voor meer soortgebonden veehouderij en het afzien van gewasbescherming met chemisch-synthetische middelen en milieubelastende meststoffen. Ook is het belangrijk dat je niet meer koopt dan je daadwerkelijk gebruikt. Dat spaart het milieu en is ook nog eens goed voor je portemonnee.
Een insectenhotel in de tuin trekt belangrijke kleine helpers aan.
Vlees ligt nog op veel borden. Elke Nederlander consumeert in de loop van zijn leven gemiddeld 530 dieren. Naar schatting doden we wereldwijd jaarlijks ongeveer 150 miljard dieren voor consumptie. Dat zijn er 4.756 per seconde. Plus meer dan een biljoen vissen en 'zeevruchten'. Veel dierenliefhebbers zijn tegenwoordig vegetarisch of zelfs vegan. En elke dag besluiten meer mensen af ​te zien van vlees, vis en zuivelproducten.
Dit is niet alleen positief voor mensen, maar ook voor het milieu: een plantaardig dieet met een lage vleesconsumptie bevordert onze gezondheid, bevestigt ook het Duitse wetenschappelijk instituut voor voeding (DGE). Voor een studie werd het verband onderzocht tussen groente-, fruit-en vleesconsumptie en ziekten als beroerte en coronaire hartziekten, diabetes mellitus type 2 en kanker. Het bleek dat hoe hoger de consumptie van groenten, hoe lager het risico op deze ziektes. Een hoge consumptie van rood en bewerkt vlees zoals worst heeft daarentegen een minder gunstig effect op onze gezondheid.
Naast de gezondheidsvoordelen van een vegetarische of vegantistische levensstijl, zijn er nog meer verstrekkende effecten: Als je geen vlees eet, doe je niet alleen iets goeds voor de dieren, maar ook voor het milieu. Een groot deel van de graanproductie in de wereld wordt gebruikt om de dieren te voeren die op een bord belanden. Voor een kilo rundvlees heb je tot 22 kilo graan en meer dan 50.000 liter water nodig.
Kies voor biologisch geproduceerde kleding.
Contact met dieren geeft kinderen gevoel voor de natuur en onze medeschepsels.
Ook uitstoot en energie worden bespaard door vlees te vermijden. Verder zijn vegetariërs en veganisten veelal actief tegen de bio-industrie, waarbij de dieren onder dieronvriendelijke omstandigheden worden gefokt en geslacht. Ook grootschalige ontbossing voor de aanleg van weilanden en het aanplanten van veevoer heeft een negatieve impact op het klimaat.
Wie niet zonder vlees kan of wil: je kunt dan nog altijd beter kiezen voor streekproducten in plaats van kiloknallers, als je portemonnee het toelaat. Iedereen mag natuurlijk blijven eten wat hij wil. Uiteindelijk komt het altijd neer op een gezonde mengeling. Je kunt gezond en uitgebalanceerd eten met maar ook zonder vlees, eieren, zuivel en vis.
Zoveel goed als zij ons ook doen: onze huisdieren belasten ook het milieu. Als je kijkt naar de cijfers uit het huidige onderzoek van de TU Berlijn naar de CO2-voetafdruk van honden, dan is dat al flink hoog: de productie van hun voer en uitscheidingen dragen ertoe bij dat een gemiddelde hond al een derde van het CO2-budget verbruikt dat als 'draaglijk' wordt beschouwd voor een mens. Eigenaren van gezelschapsdieren zouden dan ook hun aanpak moeten heroverwegen. Vooral als het gaat om honden-en kattenvoer, moeten de baasjes goed kijken wat erin zit: kauwbotten uit China worden grotendeels gemaakt van afval van de leerproductie, chemisch behandeld en vervolgens over de oceanen verscheept. En ook ander voer wordt regelmatig verkocht zonder een duidelijke aanduiding van de ingrediënten. Vermijd dergelijke producten dan ook liever.
Een nieuw shirt en een paar gloednieuwe sneakers – winkelen is leuk, en veel kledingstukken zijn tegenwoordig zo goedkoop dat het geen pijn meer doet aan je portemonnee. Een volwassene in Europa bezit gemiddeld 95 kledingstukken (kousen en ondergoed niet meegerekend); dat is bijna twee keer zoveel als 15 jaar geleden. Het merendeel van onze kleding wordt geproduceerd in textielfabrieken in Azië, vaak onder erbarmelijke werkomstandigheden. Er zijn geen milieuvoorschriften en veiligheidsmaatregelen op de werkplek zijn ver te zoeken. Dit is de enige manier waarop de industrie voortdurend koopjes kan leveren – en steeds weer nieuwe trends op de markt kan brengen.
Het is ook erg gemakkelijk om nieuwe dingen te bemachtigen: één klik op internet - en de pakketbezorger belt aan met de nieuwste trends in verschillende kleuren en maten. Wat niet past, kan immers gratis geretourneerd worden. Online bestellen werd tijdens de coronacrisis nog populairder. Maar we moeten ons ervan bewust zijn dat de meeste retourzendingen niet opnieuw worden verkocht, maar vernietigd en weggegooid - omdat dit gewoon goedkoper is. Dit is beangstigend en het zou ons aan het denken moeten zetten.
Wat vind jij? Laat het ons weten! Mail naar:
Maar er is ook de vraag van welke stoffen onze kleding wordt gemaakt. Alleen al voor de leerindustrie sterven elk jaar een miljard dieren. Het is geen afvalproduct van de vleesindustrie, zoals nog vaak wordt vermoed; de dieren worden specifiek voor hun huid gedood. Op sommige dieren wordt zelfs alleen voor hun speciale huid gejaagd. Hieronder vallen ook exotische en zeldzame diersoorten zoals krokodillen, hagedissen en slangen. In sommige gevallen worden ze vanwege de toenemende vraag op grote schaal en onder slechte omstandigheden op boerderijen gekweekt en worden ze daarbij massaal blootgesteld aan allerlei wreedheden. Slangen en hagedissen worden vaak levend gevild voor handtassen, riemen en armbanden. Daarnaast worden veel diersoorten door de extreme jacht ook nog eens zeldzamer.
De productie van leer is ook verwoestend voor de natuur. Het fokken van dieren op zich veroorzaakt al de nodige aantasting van het milieu en verspilling van hulpbronnen. Daarnaast zijn de enorme hoeveelheden methaanhoudende uitwerpselen van de dieren bepalend voor de opwarming van de aarde.
De verdere verwerking in de leerlooierijen gebeurt met een enorme hoeveelheid water. Meer dan 90 procent van de dierenhuiden wordt ook gelooid met het moeilijk te recyclen zware metaal chroom, dat zeer schadelijk is voor het milieu en de gezondheid. Bovendien raken lokale wateren vervuild met additieven voor leerlooierijen zoals formaldehyde, zwavelzuur en natriumsulfaat, en zijn waardevolle leefgebieden voor mens en dier al tientallen jaren vervuild. Liefhebbers van dieren moeten ook winterjassen met bontkragen of bont op mutsen vermijden, want die zijn meestal van echt bont. Meestal worden er nertsen en vossen gedood voor hun vacht; in 2015 alleen werden er ruim 55 miljoen nertsen gevild voor de productie van bont. Andere diersoorten die te lijden hebben onder de internationale bonthandel zijn voornamelijk wasbeerhonden en wasberen. Daarnaast zijn er ongeveer twee miljoen honden en katten die in China vanwege hun vacht en vel vermoord worden.
Blijf dus liever uit de buurt van kleding gemaakt van leer en bont - er zijn genoeg alternatieven. Kleding gemaakt van biologisch katoen of hennep is duurzaam. Maar ook kleding, tassen of riemen gemaakt van oud canvas, kurk, afgedankte reddingsvesten of brandslangen zijn een optie. Dit is niet alleen duurzaam, maar ook nog eens een echte eyecatcher.
De uitgaven aan meubels, verlichting en tapijt zijn de afgelopen 30 jaar met 45 procent gestegen. Dit komt mede doordat de levensduur van de producten wordt verkort - onder andere door slechtere kwaliteit en goedkopere productie. Dit is echter vergif voor onze planeet en ons milieu. Daarom is het belangrijk om op kwaliteit te letten zodat je lang plezier kunt hebben van de föhn, stofzuiger of kattenkrabpaal.
Ook de uitgaven voor persoonlijke hygiëne zijn gestegen, met maar liefst 105 procent. Wat dit betreft kunnen we gemakkelijk iets doen om het milieu te beschermen. Tegenwoordig zijn er in drogisterijen douchegels en shampoos verkrijgbaar zonder plastic verpakking, veelal in de vorm van blokken zeep. Daarnaast kan iedereen ervoor zorgen dat je producten geen microplastics bevatten. Helaas worden microplastics nog steeds aangetroffen in tal van cosmetische producten zoals peeling, wasgel en lippenstift. De minuscule plastic deeltjes zijn enorm schadelijk voor het milieu en onze gezondheid. Zuiveringsinstallaties zijn er tot nu toe niet in geslaagd de soms microscopisch kleine deeltjes volledig uit het afvalwater te filteren. Zo komen ze uit onze huishoudproducten praktisch ongehinderd in de waterlopen terecht - en met het rioolslib ook op de velden en in de lucht.
Veel kleine huisdieren zoals cavia’s leven van nature veganistisch en kunnen dus ook het meest duurzaam gehouden worden.
Ontdek nu alle Nederlandse top titels in één app!
Al abonnee? Log in om verder te lezen
Verzorgingsproducten van fabrikanten van natuurlijke cosmetica die over het algemeen geen plastic in hun producten verwerken, zijn beter. De Plastic Soup Foundation lanceerde vorig jaar de gratis app Beat the Microbead, die de ingrediëntenlijstjes op verpakkingen kan 'lezen' en meer dan 500 verschillende soorten microplastics kan herkennen. De gebruiker ziet meteen of het gescande product microplastics bevat en, zo ja, welke.
Overigens kunnen we zeep, shampoo en dergelijke ook gemakkelijk zelf maken: Met puur biologische ingrediënten en plasticvrije verpakkingen kunnen we actief en milieuvriendelijk hygiëneproducten op maat maken voor onszelf, maar ook voor onze viervoetige huisgenoten: verzachtende hondenshampoo op basis van kamillebloemen en amandelolie, hondentandverzorging gemaakt van kokosolie, kurkuma, gedroogde peterselievlokken en zeewier, balsem voor de gestreste hondenpootjes van olijf-en amandelolie, bijenwas, kokosvet en cacaoboter zijn gemakkelijk te creëren en beschermen het milieu.
Het is fijn om samen te leven met een hond, kat of muis. Vooral tijdens de coronapandemie besloten veel mensen om huisdieren aan te schaffen. Duurzaamheid bij honden, cavia’s & co begint echter niet pas als het dier al deel uitmaakt van het gezin. Het is belangrijk om te bepalen waar je dier vandaan komt. Als je een dier koopt bij een gespecialiseerde dierenwinkel, bij een fokker of zelfs op Marktplaats, verhoog je de dierlijke productie – terwijl er al sprake is van overproductie en dieren die als producten worden gezien en behandeld.
Dierenliefhebbers kunnen ook beter niet overgaan tot het aanschaffen van bepaalde honden-, katten-of konijnenrassen: Buldoggen, Mopshonden en naaktkatten bijvoorbeeld zijn rassen waarbij een of meer van de basisfuncties van ademen, bewegen, voedselopname, voortplanting en slaap zijn verstoord. Deze dieren lijden een leven lang.
Je moet je ook verre zien te houden van broodfok en illegale puppyhandel. De pups worden massaal geproduceerd in vuile kelders, schuren en kratten, vooral in Oost-Europa. Ze worden vaak veel te jong van hun moeders gescheiden en krijgen geen belangrijke vaccinaties, socialisatie of geschikte voeding. De puppymaffia verdient miljarden met jonge hondjes, die veelal op het internet worden aangeboden. Als de pups de lange dagen van transport door Europa al overleven, zijn ze vaak erg ziek of sterven ze slechts enkele dagen na aankomst. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken, moet je dergelijke dieren niet kopen om ze te 'redden'. Immers: elke pup die wordt aangeschaft zorgt weer voor nieuwe aanwas. In het asiel wachten honden, katten en andere lieve dieren met smart op een nieuw thuis. Zolang de dierenasielen vol zitten met dieren, zouden dierenliefhebbers dus beter kunnen adopteren. Zo red je een dier dat achter tralies wacht op zijn kans, en ontlast je de dierenasielen.
Als het dier thuis is kun je het op een milieuvriendelijke en duurzame manier verzorgen: bijvoorbeeld met duurzaam strooisel voor cavia’s of konijnen, plasticvrije voerbakken en composteerbare kattenbakvulling of milieuvriendelijke reiniging van de kattenbak of hamsterkooi.
Ook verse maaltijden ontzien milieu en kimaat.
Insectvriendelijke planten op het balkon of in de tuin bieden voedsel aan vlinders en bijen.
Ook als het gaat om speelgoed voor onze dieren, loont het de moeite om de producten eens van dichtbij te bekijken. Hoewel bepaalde ingrediënten in kinderspeelgoed al lang verboden zijn, mogen fabrikanten van speelgoed voor dieren nog steeds stoffen gebruiken die giftig, kankerverwekkend of zelfs hormoonveranderend zijn. Het is dus veel beter om op natuurlijke alternatieven te vertrouwen en speelgoed te kopen dat gemaakt is van natuurlijke materialen.
Plastic is op zich al een enorm milieuprobleem omdat het gemaakt wordt van de steeds schaarser wordende grondstof ruwe olie en omdat het niet biologisch afbreekbaar is. Elk jaar overspoelt ongeveer 10 miljoen ton plastic afval de oceanen, waardoor ze de smerigste plekken op aarde aan het worden zijn. Ook aan land neemt het plastic afval toe. Het duurt immers eeuwen voordat wattenstaafjes, luiers, plastic flessen, enz. vergaan zijn. Maar er zijn nu veel alternatieven. En dat begint al met winkelen, wanneer je een stoffen tas in plaats van een plastic zakje gebruikt om de boodschappen naar huis te dragen, en als je plastic laat recyclen. Ga zo nodig voor glazen flessen (die kunnen oook gerecycled worden) en kies voor onverpakte groenten in plaats van in plastic verpakte producten.
Dit geldt ook voor producten die wij voor onze huisdieren kopen. Biologisch afbreekbare hondenpoepzakjes bijvoorbeeld, of voerbakjes van keramiek in plaats van plastic. Riemen of halsbanden gemaakt van veganistisch 'leer' zijn nu gemakkelijk verkrijgbaar. Er zijn ook veel producten verkrijgbaar die milieuvriendelijker en ecologischer zijn voor eigenaren van katten, kleine huisdieren en paarden. Duurzame producten voor huisdieren vind je bijvoorbeeld op www.ecoshop-voor-dieren.nl en www.hetwolfjeshop.nl.
Waarom zo ver kijken? Het mooiste ligt vaak dichtbij! Misschien kunnen we onze directere omgeving eens gaan verkennen in plaats van meteen op het vliegtuig te stappen. Vooral tijdens de coronaperiode hebben veel mensen hun eigen land onder de loep genomen en ontdekten dat het thuis ook heerlijk is. Om iets goeds voor het milieu te doen, zijn zelfs de kleinste veranderingen nuttig. Het is bijvoorbeeld beter om de trein te nemen dan de auto, binnenlandse vluchten te vermijden of zelfs een fietstocht te plannen waarbij de reis zelf het doel is. En mocht je dan toch verder willen dwalen, dan zijn er ook voor Spanje, Thailand & co. veel mogelijkheden om iets goeds te doen voor het milieu en de dieren. Het begint al bij de airconditioning in de hotelkamer, die niet continu hoeft te draaien. En: Hoe verleidelijk het ook is: blijf uit de buurt van selfies met wilde dieren! Dit is een marteling voor babytijgers, leguanen, aapjes en papegaaien. Een vakantiefoto moet immers een mooie herinnering zijn en geen dierenleed ondersteunen. Je kunt ook gemakkelijk zonder olifantenritjes, dierenshows en dolfinaria als je weet hoe dieren moeten lijden voor ons korte menselijk vermaak.
Een herbruikbare beker doet hetzelfde - en houdt warme dranken nog langer warm.
Wie niet wil bijdragen aan dierenleed vermijdt dergelijke shows.
250 gram prei 500 gram flespompoen 700 mi groentebouillon 150 ml appelsap 250 gram tofu 1 tl kerriepoeder 2 el citroensap 2 el olie, zout
• Maak de prei schoon en spoel af. Snijd het lichtgroene deel in kleine ringetjes, het witte deel in blokjes. Schil, halveer en ontpit de pompoen. Snijd het vruchtvlees in blokjes van 2 centimeter. • Smoor de pompoen en witte prei in 1 eetlepel hete olie. Giet de bouillon en het appelsap erbij, breng aan de kook en kook afgedekt 15 minuten op laag vuur. • Dep intussen de tofu droog en snijd hem in blokjes. Meng met 1 el olie en kerriepoeder en bak de tofu hierin in 5 minuten bruin. Voeg groene preiringen toe en bak nog eens 3-5 minuten. • Pureer de soep met de staafmixer. Breng op smaak met citroensap en zout. Serveer de soep met de tofu en de preiringen apart.
½ bloemkool r 2 cm gember 1 el kokosolie 200 gram bonen (diepvries) 1 el kerriepoede 2 el sojasaus 2 el cashewboter 1 kleine lente-ui
• Was de bloemkool en snij in kleine roosjes. Snijd de stronk in kleine stukjes. Schil, snijd of rasp de gember. • Verhit de kokosolie in een pan, voeg bloemkool, bonen en gember toe en bak. Voeg kerriepoeder toe en blus na nog eens 5 minuten af​ met sojasaus en water. Zet het vuur lager en laat het geheel ongeveer 10 minuten sudderen. Neem de pan van het vuur. Roer de cashewboter erdoor. Maak de lente-ui schoon en snij in ringen. Serveer met de ringen bovenop.
die je al meteen kunt doen:
• Lokaal en regionaal kopen • Geen plastic tasjes meer gebruiken • Meer fietsen, minder autorijden • Proefdiervije cosmetica gebruiken • Vlees vaker laten staan • Haver-& amandelmelk i.p.v. koemelk • Geen wegwerpbekers gebruiken voor de 'coffee to go' • Lichten uit als je weggaat • Voor biologische boodschappen kiezen • Insectvriendelijke planten in de tuin of op het balkon • Plasticvrije shampoo voor mens en dier • Afval verminderen • Losse groente en fruit kopen i.p.v. ingepakt • Verre reizen? Liever niet! • Trein i.p.v. vliegtuig • Biokleding of tweedehands kopen • Vermijd leer, bont en goedkope goederen bij aanschaf van kleding • Beperk je consumptie, want minder is meer • Adopteer dieren in plaats van ze te kopen bij fokkers of op Marktplaats e.d.
Tekst: ChristianeFlechtner | Foto's: AdobeStock(6), ChristianeFlechnter(4), Shutterstock(5)
Dit artikel komt uit: Hart voor Dieren - Editie 12 - 2021
PROFIEL — Sylvia Geersen (36) is een prachtig fotomodel met een spontaan Rotterdams bekkie, maar ze heeft moeite om een man te vinden. Wat klopt hier niet? Dat gaan ze hopelijk uitzoeken in De Bachelorette.
Verontrustende berichten uit Duitsland over prinses Beatrix: volgens media daar zou de voormalige vorstin de laatste tijd worden gekweld door depressies! Een bron heeft aan het magazine Freizeit Vergnügen verteld dat de prinses de lol in het leven behoorlijk kwijt is geraakt. Zelfs haar grootste passies, zoals kunst en de hippische sport, zouden Beatrix (84) nauwelijks meer kunnen beroeren. Het doet wrang genoeg denken aan haar grote liefde Claus, van wie al in het begin van de jaren tachtig bekend werd dat hij last had van depressies. De fragiele prins werd meerdere malen langdurig opgenomen vanwege zijn mentale toestand. Wel moet in het geval van Claus worden aangetekend dat bij hem later ook de ziekte van Parkinson werd geconstateerd. De gevolgen van die ziekte werden in het verleden bij andere…
Op het moment dat deze foto werd gemaakt in Balmoral Castle, had niemand kunnen vermoeden dat het een historische zou worden. Koningin Elizabeth wacht hier op Liz Truss, die begin vorige week werd gekozen tot nieuwe leider van de Britse Conservatieven en daarmee ook de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk werd. Slechts 48 uur later overleed de vorstin, in hetzelfde kasteel in Schotland. Ze heeft meer dan zeventig jaar op de troon gezeten en werd daarmee de op één na langstzittende monarch ooit (de Franse koning Lodewijk XIV staat met 72 jaar en 110 dagen nog altijd op de eerste plek). Hoewel ze bij leven vaak werd afgeschilderd als een kille en afstandelijke vrouw, heeft haar overlijden het Verenigd Koninkrijk in het hart geraakt. De staatsbegrafenis van Elizabeth is…
Albert Verlinde vindt dat bekende mensen zich erg aanstellen wanneer ze op een online roddelkanaal voorbij komen. Zoals de 23-jarige zoon van Marco Borsato. Ook vertelt de Shownieuws-deskundige openhartig over zijn hernieuwde relatie met Onno Hoes.
Willeke Alberti (77) maakt zich enorme zorgen om haar dochter Daniëlle (54), bij wie twee tumoren zijn geconstateerd. Daniëlle weet niet hoe het voor haar zal aflopen, maar ze blijft hoopvol.