Vanwege het coronavirus werken onze medewerkers thuis.

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Geheime conclusies In D66 is onrust uitgebroken na nieuwe onthullingen over ‘grensoverschrijdende gedragingen’ van Frans van Drimmelen. Honderden leden willen openheid van zaken en een cultuurverandering.

Voor Ahmet Polat, voormalig gemeenteraadslid voor D66 in Dordrecht, waren de onthullingen in de Volkskrant zaterdag geen verrassing. De krant berichtte dat de D66-partijtop onwelgevallige conclusies over ‘grensoverschrijdende gedragingen’ van de belangrijke partijstrateeg Frans van Drimmelen niet heeft openbaar gemaakt. Dat ging om gedragingen richting een vrouwelijke medewerker van het partijbureau.

Die niet openbaar gemaakte conclusies stonden haaks op het officiële rapport dat in februari vorig jaar was verschenen, waarin adviseur Van Drimmelen werd vrijgepleit. Het slachtoffer in kwestie probeerde herhaaldelijk maar tevergeefs aan de bel te trekken bij partijleider Sigrid Kaag.

„Het is een patroon”, zegt Polat die zelf vanaf 2018 tegen muren bij de partijleiding opliep na klachten over discriminatie en racisme binnen zijn eigen lokale fractie. Het interne conflict zat zo diep dat D66 in Dordrecht niet meedeed aan de jongste gemeenteraadsverkiezingen, maart van dit jaar.

In afgelopen jaren heeft Polat meermaals voorbeelden van sociale onveiligheid binnen D66 gezien en heeft hij die aan de kaak proberen te stellen. „Elke keer wordt het afgewimpeld met kulargumenten.” De partijleiding weigert volgens Polat in te grijpen als dat schadelijk is „voor het bestuur of bepaalde troetelbeestjes” in de partij. „Dan worden conclusies afgezwakt, feiten gebagatelliseerd en het werkelijke verhaal onder het tapijt geschoven.”

Dat de kwestie-Van Drimmelen afgelopen zaterdag opnieuw in het nieuws kwam, heeft de partij niet onberoerd gelaten. Op sociale media verschenen afwijzende en kritische reacties, zowel van leden als van lokale partijpolitici. „Boos en teleurgesteld over wat ik lees en hoor over mijn partij vandaag”, twitterde het Utrechtse gemeenteraadslid Has Bakker. „Ik vind dat u iets uit te leggen hebt, Sigrid Kaag en bestuur”, reageerde zijn voorganger Arjan Kleuver. En ook wethouder Anke Klein uit dezelfde stad drong via Twitter aan op actie: „D66, breek het onderwerp open!”

Onder druk van de publiciteit en de reacties besloot het partijbestuur zaterdagmiddag tot een eerste stap om de gemoederen te bedaren. Het onderzoeksrapport naar het seksueel overschrijdend gedrag door adviseur Van Drimmelen, zowel het openbare als het vertrouwelijke deel, zal opnieuw worden gewogen. Dit „om te bezien of zij daar eventueel andere conclusies uit trekken dan eerder is gedaan”.

Daarnaast zette het bestuur een belactie op touw om proactief van enkele honderden (potentieel) kritische partijleden te horen hoe zij over de kwestie denken.

Daar nam een groep leden geen genoegen mee. In een zondag gepubliceerde open brief werden het partijbestuur en partijleider Sigrid Kaag opgeroepen snel openheid van zaken te geven over het vertrouwelijke deel van het onderzoek.

Belangrijkste bezwaar van de nog altijd groeiende groep – maandagavond was de oproep door ruim 320 mensen ondertekend – was dat het partijbestuur pas tot actie is overgegaan ná de publicatie in de media. Al kort na het verschijnen van het officiële rapport, in februari 2021, had het bestuur vragen gekregen over de vele losse eindjes. Zo waren negentien andere meldingen over (seksueel) intimiderend gedrag van partijprominenten niet nader onderzocht.

„Door niet te handelen”, stelt de brief, „heeft het bestuur het vertrouwen tussen de partij en partijtop aan de ene kant en haar leden en kiezers aan de andere kant enorm beschadigd.”

De ondertekenaars van de petitie vragen ook om binnen drie weken een bijeenkomst te organiseren, waar „het bestuur en de partijleiding” verantwoording over de kwestie afleggen. Die oproep geldt nadrukkelijk dus ook voor Sigrid Kaag, partijleider sinds 2020 en vicepremier in het kabinet-Rutte IV.

Ten aanzien van haar zijn twee vragen relevant. Waarom ontving Kaag het slachtoffer van Van Drimmelen niet? Door te roepen dat er binnen D66 „geen sprake was van een structureel onveilige omgeving” kon Van Drimmelen immers beweren dat hij was vrijgepleit. Tweede vraag voor Kaag is of zij vorig jaar kennis heeft genomen van de vertrouwelijke, niet-gepubliceerde conclusies van het rapport. Die zouden, volgens het onderzoek van de Volkskrant, stellen dat het slachtoffer wel degelijk herhaaldelijk en langdurig door Van Drimmelen is „gestalkt, bedreigd en gechanteerd”.

Het partijbestuur stelde zaterdag dat Kaag „geen inzage had en heeft” in de vertrouwelijke bijlage van het onderzoeksrapport. De vraag of de partijleider er anderszins over is geïnformeerd, werd dit weekend niet beantwoord.

In een tweede verklaring belooft het partijbestuur, in reactie op de open brief, om al komende vrijdag een nieuw oordeel over het rapport van vorig jaar te geven.

Achter de klacht van de briefschrijvers schuilt een diepere frustratie over de organisatie van de partij. Daar wordt al jaren een gebrek aan diversiteit ervaren, met name als het gaat om de vertegenwoordigende functies en banen bij de fractie en op het partijbureau. Na het vertrek van Alexander Pechtold eind 2018 bleef zijn oude club van adviseurs een belangrijke rol spelen bij zijn opvolgers. Tot die groep behoort ook Frans van Drimmelen.

Janarthanan Sundaram, voormalig voorzitter van het diversiteitsnetwerk van D66 en vorig jaar (verliezend) kandidaat-partijvoorzitter, windt zich hier al jaren over op. „De invloed van de oude garde verstikt het proces om tot betere omgangsvormen en een veilige cultuur te komen.” Er heerst volgens Sundaram nog steeds een sfeer van erbij horen of er niet echt bij horen. Dat heeft ook weerslag op de man-vrouwverhoudingen binnen de partij.

Voor Ahmet Polat uit Dordrecht is duidelijk wat er moet gebeuren. Kaag moet de affaire-Van Drimmelen gebruiken om „schoon schip” te maken in de top van de partij. „Ze moet ophouden met mensen de hand boven het hoofd te houden. Weg met al die dino’s.”

Nieuwsbrief NRC De Haagse Stemming

Volg politiek Den Haag op de voet en word zelf een Haagse ingewijde

Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt. U kunt ons ook anoniem een tip geven.